Choroba strzelbowa to grzybicza choroba roślin, która atakuje przede wszystkim rośliny Prunus, takie jak wiśnie, śliwki, brzoskwinie i wiśnia wawrzynowa. Przeczytaj, jak w porę rozpoznać niebezpieczną infekcję i skutecznie z nią walczyć.
Jak zwalczać chorobę śrutowniczą u roślin?
Choroba strzelbowa to infekcja grzybicza, która atakuje głównie rośliny Prunus, takie jak wiśnie i śliwki. Aby temu zaradzić, zalecamy silne przycinanie, regularne opryskiwanie bulionem ze skrzypu polnego lub preparatami miedziowo-gliniastymi oraz sadzenie w odpowiednim miejscu w celu zapobiegania.
- Choroba strzelbowa to grzybicza choroba roślin, która atakuje głównie rośliny Prunus.
- Początkowo pojawia się na perforowanych liściach, ale atakuje także pędy i gałęzie.
- Aby temu zaradzić, konieczne jest mocne przycinanie, a na wiosnę opryskiwanie bulionem ze skrzypu polnego lub preparatami na bazie miedzi lub gliny.
- Choroba występuje głównie po chłodnej i mokrej wiośnie.
Co to jest choroba strzelecka?
Ponieważ liście wyglądają na pełne dziur (od czego wzięła się nazwa tej choroby), wielu ogrodników hobbystów początkowo podejrzewa inwazję szkodników. W rzeczywistości choroba śrutowa jest grzybiczą chorobą roślin wywoływaną przez grzyba ascomycete Wilsonomyces carpophilus (też: Stigmina carpophila).
Dzieje się to głównie po wilgotnej i chłodnej wiośnie, ponieważ patogen rozprzestrzenia się między innymi poprzez deszcz i najdrobniejsze kropelki wody (takie jak te, które pojawiają się we mgle). Początkowa infekcja młodych liści i pędów jest szczególnie powszechna w maju i czerwcu, natomiast od około lipca starsze części rośliny ze względu na ich większą odporność są już rzadko infekowane - zwłaszcza, że warunki atmosferyczne i tak latem nie są już idealne dla grzyba.
Jednak w wilgotne i raczej chłodne lata nowa infekcja młodych pędów trwa aż do jesieni. Nawet po opadnięciu liści jesienią nadal możliwe są późne infekcje, które zwykle ujawniają się dopiero następnej wiosny. Grzyb zapada w sen zimowy na i w roślinie, wnika głęboko w tkankę i powoduje liczne problemy - łącznie ze śmiercią porażonych drzew.
Uszkodzenie i przebieg choroby
Schrotschusskrankheit
Te objawy zwykle występują na dotkniętych drzewach:
- początkowo okrągłe, czerwono-brązowe plamy na liściach
- często mają czerwoną ramkę
- Plamy mogą być również przezroczyste lub żółtawe
- w miarę postępu przekształcają się w czarne krosty
- a później do dziur o czerwonawych obwódkach
- Liście wyglądają dosłownie pełne dziur
- Liście w końcu wysychają i opadają
- zainfekowane drzewa są mniej więcej nagie na początku lata
Oprócz liści często dotknięte są inne części rośliny, takie jak pędy i gałęzie. Tutaj infekcja objawia się przepływem dziąseł lub naroślami nowotworowymi. Te ostatnie występują głównie na starszych drzewach i wykazują reakcję obronną rośliny. Zarażone są także wszelkie owoce, które jednak szybko wysychają lub gniją i przedwcześnie upadają.
Grzyb zimuje na porażonych roślinach, głównie na
- już zakażone pędy i gałęzie
- na starych, zakażonych liściach
- w mumiach owocowych
Stąd rozprzestrzenia się następnej wiosny na nowych pędach i młodych liściach. Z biegiem czasu nie tylko dochodzi do zahamowania wzrostu i zmniejszonej produkcji kwiatów i owoców, ale także całe pędy i gałęzie obumierają – aż w końcu cała roślina nie jest już w stanie wytrzymać choroby i umiera.
Rośliny często dotknięte
Wiśnie są szczególnie często dotknięte chorobą strzelbową
Drzewa owocowe pestkowe są szczególnie często dotknięte chorobą śrutowniczą, zwłaszcza
- Wiśnie i wiśnie
- Śliwki i jagody
- Mirabelki
- Migdały
- Brzoskwinie i nektarynki
- Morele
Ponadto infekcja jest drzewem ozdobnym, głównie innych gatunków Prunus, takich jak
- Wiśniowy Laur
- Wiśnie ozdobne
- Śliwki ozdobne
a także prawdopodobnie hortensje i piwonie. Jeśli chodzi o rośliny doniczkowe, szczególnie zagrożone są palmy, takie jak palma Kentia.
Ekskurs
Zamieszanie związane z oparzeniem bakteryjnym
Tak zwana zaraza bakteryjna występuje szczególnie na starszych drzewach owocowych pestkowych i szybko jest mylona z chorobą śrutową ze względu na podobne szkody, jakie powoduje. Tutaj również znajdują się dziury w liściach podobne do wystrzałów ze strzelby, ale kora drzewa zazwyczaj charakteryzuje się zapadniętymi, czarniawymi uszkodzeniami. Wiosną wypływa z nich guma. Jednakże patogenem nie jest tutaj grzyb, ale bakteria zwana Pseudomonas syringae pv.morsprunorum. Podobnie jak w przypadku choroby strzelbowej, tę chorobę zwalcza się poprzez silne przycinanie, ale środki grzybobójcze są nieskuteczne.
Walka z chorobą strzelecką w ogrodzie hobbystycznym
Istnieją dwa możliwe okresy w roku, w których możliwa jest infekcja chorobą strzelbową. Ponieważ grzyb preferuje wilgotny i chłodny klimat, pierwsza fala choroby rozpoczyna się wiosną, a druga jesienią - tutaj często dopiero po opadnięciu liści, ponieważ wtedy drobne zarodniki grzybów mają wystarczające możliwości inwazji. Po przeniknięciu do drzew grzyby niszczą pąki zasadzone już na przyszły rok. Wraz z nadejściem zimy w końcu wycofują się głęboko do wnętrza rośliny.
Biorąc pod uwagę ten cykl życiowy, jasne jest, że aktywna kontrola patogenu ma sens, szczególnie wiosną i jesienią. Atakując grzyba na początku pędów za pomocą oprysków – jeśli to możliwe w sposób organiczny w ogrodzie hobbystycznym – jesienią energicznie odetnij zainfekowane części rośliny. W tej sekcji wyjaśnimy Ci, jak najlepiej postępować i jakie środki zaradcze są skuteczne.
Odetnij dotknięte części roślin
Zainfekowane części roślin należy usunąć i wyrzucić
Pierwszym krokiem w walce z chorobą strzelecką jest zawsze energiczne przycinanie, podczas którego przycinasz wszystkie zakażone liście oraz wszystkie chore pędy i gałęzie z powrotem do zdrowego drewna.
- odetnij wszystkie części roślin wykazujące oznaki choroby
- zamiataj wszystkie liście z ziemi
- odetnij wszystkie chore liście pozostałe na drzewie
- Usuwanie mumii owocowych
- Nie kompostuj sadzonek, wyrzucaj je razem z odpadami domowymi lub spalaj
Ponadto regularne cięcia przerzedzające są przydatne jako środek zapobiegawczy, aby zapobiec ponownemu wybuchowi epidemii. Luźne krzewy i korony wysychają szybciej po burzy, przez co grzyby mają mniejszą powierzchnię do ataku.
Wskazówka
Jeśli to możliwe, unikaj sadzenia wawrzynu (i innych zagrożonych drzew) pod wyższymi drzewami. Kapiąca woda deszczowa sprzyja infekcjom, natomiast w zapobieganiu lepiej jest przebywać w słonecznym i przewiewnym miejscu.
Zrób własny spray – co naprawdę pomaga
Domowy spray, skuteczny przeciwko chorobie strzeleckiej, opiera się na grzybobójczym działaniu skrzypu polnego. W przypadku roślin chorych w zeszłym roku opryskiwanie nierozcieńczonym bulionem ze skrzypu należy rozpocząć w marcu – przed pączkowaniem – i kontynuować co 14 dni aż do rozpoczęcia kwitnienia.
Przepis na wywar ze skrzypu polnego:
- Zmiażdż 500 gramów świeżego skrzypu polnego
- alternatywnie użyj 150 gramów suszu
- Moczyć w pięciu litrach wody przez 24 godziny
- następnie gotuj na małym ogniu przez pół godziny
- pozwól mu ostygnąć
- odcedzić grube składniki
- wlej do wyciskanej butelki i użyj świeżej
Opisany bulion działa również bardzo dobrze na inne choroby grzybowe, takie jak mączniak. Stosowany profilaktycznie, napar rozcieńczyć w stosunku 1:5 miękką wodą. Jeśli nie chcesz przygotowywać go samodzielnie, możesz kupić gotowy ekstrakt ziołowy w specjalistycznym sklepie.
Nawóz pokrzywowy natomiast nie nadaje się do zwalczania chorób grzybowych, ale można go stosować zapobiegawczo w celu wzmocnienia roślin.
Fungicydy dozwolone w ogrodach przydomowych i hobbystycznych – przydatne czy nie?
Dostępnych jest tylko kilka preparatów grzybobójczych do stosowania w przydomowych i hobbystycznych ogrodach. Biologicznie skuteczne środki na bazie gliny lub miedzi, które są również stosowane w rolnictwie ekologicznym, można nabyć w specjalistycznych sklepach. Tylko jeśli to nie zadziała, należy użyć zatwierdzonego środka grzybobójczego. Odpowiedni jest preparat Celaflor Pilzfrei Ectivo, który można stosować w okresie od marca do kwietnia zarówno w przypadku chorych roślin, jak i w celach profilaktycznych. Należy jednak dokładnie rozważyć ich użycie, ponieważ pestycydy chemiczne stwarzają znaczne ryzyko:
- Wprowadzenie substancji toksycznych do środowiska
- Zabijanie pożytecznych owadów i innych ważnych stworzeń ogrodowych
- Petycja dotycząca wprowadzenia toksycznych substancji do wód gruntowych
- Zaburzenie równowagi ekologicznej
W zasadzie zalecana jest ostrożność, gdyż lista substancji dopuszczonych do użytku prywatnego jest coraz krótsza. Należy także zadbać o to, aby stosować te środki grzybobójcze wyłącznie zgodnie z ich zatwierdzeniem dla dozwolonych gatunków roślin i przeciwko opisanym chorobom grzybiczym. Powodem tego ograniczenia jest zapobieżenie możliwej oporności patogenów na nieostrożnie stosowane środki. W każdym razie, co najmniej równie dobrze poradzisz sobie z opisanymi środkami zapobiegawczymi, jak i opryskiem bulionem ze skrzypu polnego, glinką lub miedzią - tylko bez wad toksycznych pestycydów.
Skutecznie zapobiegaj chorobie strzeleckiej
Regularne przycinanie zapobiega chorobom strzelbowym
„Unikaj stania zbyt blisko! Powietrze musi mieć możliwość cyrkulacji pomiędzy roślinami!”
Ponieważ choroba strzelecka jest trudna do opanowania po wybuchu, najlepszym wyborem są środki zapobiegawcze. Opisane tutaj środki i manewry są przydatne nie tylko w walce z nimi, ale także z innymi chorobami grzybiczymi drzew owocowych.
- Ochrona przed deszczem: Ponieważ infekcja następuje przez deszcz, można jej zapobiec stosując ochronę przed deszczem. Dlatego wiosną, przed kwitnieniem, tam gdzie to możliwe, zainstaluj osłonę przeciwdeszczową.
- Odpowiednia wentylacja: Chociaż światło i powietrze nie mogą zapobiec infekcji w przypadku wątpliwości, zmniejszają jej prawdopodobieństwo ze względu na wyższą odporność rośliny. Dlatego podczas sadzenia należy zwrócić uwagę na odpowiednie miejsce i odpowiednią odległość sadzenia (przestrzegaj zaleceń!).
- Przycinanie zimowe: Regularnie przycinaj drzewa zimą, a w szczególności konsekwentnie usuwaj suche gałęzie, stare liście i mumie owocowe.
Warto także wzmacniać mechanizmy obronne drzew od momentu wykiełkowania poprzez regularne podlewanie lub opryskiwanie herbatą ze skrzypu polnego. Opryskiwanie siarką zwilżającą ma również działanie zapobiegawcze. Jest to bardzo drobno zmielony proszek siarki, który bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie.
Opryskiwanie siarką sieciową – Oto jak to działa:
- co miesiąc od marca do kwitnienia (po raz ostatni w czerwcu)
- bezpieczny dla pszczół, ale bardzo silny zapach
- szkodliwy dla biedronek, drapieżnych roztoczy i drapieżnych robaków (pożytecznych owadów!)
- Rozpuścić 20 do 40 gramów siarczynu potasu (siarki netto) w 10 litrach wody
- Wątroba siarkowa (składa się z węglanu potasu, potażu i siarki) jest również bardzo odpowiednia
- dodaj trochę miękkiego mydła jako kleju
- nierozcieńczony topy
- nie rozpylać w silnym świetle słonecznym
Sadzenie odmian odpornych
Poniżej znajdziesz listę odmian owoców, które są w dużej mierze odporne (tj. szczególnie odporne) na chorobę śrutowniczą. Są to przede wszystkim odmiany stare, niektóre z nich uprawiano już w XIX wieku. Ale bądź ostrożny: sadzenie niewrażliwych odmian nie oznacza, że choroba nie może wybuchnąć. Oprócz wyboru odmiany należy zwrócić także uwagę na profilaktykę celowaną (wybór miejsca, odległość sadzenia, ochrona przed deszczem).
| Wiśnie | Śliwki/damsonki | Brzoskwinie |
|---|---|---|
| „Spóźniony Abel” | „Piękne cacaki” | „Czerwony Ellerstädter” |
| „Gerema Weichsel” | ‚Bühler Frühzwetschge’ | „Dawniej Aleksander” |
| „Średnia grubość Hausmüllera” | „Katinka” | „Revita” |
| „Wiśnia melonowa Altenburg” | „Hanita” | „Amsden” |
| „Czerwona chrząstka Büttnera” | „Dixired” | |
| 'Querfurter Königkirsche' ('Königskirsche typu Gatterstedt') |
Ekskurs
Z cebulą i czosnkiem przeciwko chorobie strzeleckiej
Wielu ogrodników dotkniętych chorobą śrutowniczą przysięga, że uprawia czosnek i/lub cebulę na sadzonkach szczególnie dotkniętych drzew. Zawierają one składniki antyseptyczne, które mają na celu zmniejszenie ryzyka infekcji. Alternatywnie możesz po prostu spryskać lub podlać drzewa owocowe wywarem z czosnku lub cebuli, jako środek zapobiegawczy.
Często zadawane pytania
Czy owoce dotknięte chorobą śrutowniczą są nadal jadalne?
Nie należy jeść owoców tak chorego drzewa
Jeśli drzewo jest dotknięte chorobą śrutowniczą, zwykle dotknięte są także owoce. Świadczą o tym ciemnobrązowe, zapadnięte strupy, które znacząco negatywnie wpływają na smak, a także zawierają toksyny grzybowe. Dlatego osoby uczulone na grzyby lub penicylinę powinny szczególnie powstrzymać się od jedzenia i przetwarzania zakażonych owoców. Jednakże zainfekowane owoce i tak są zwykle wyrzucane, zanim dojrzeją.
Zachowaj ostrożność podczas opryskiwania pestycydami: Należy odczekać kilka tygodni (od 14 dni do czterech tygodni w zależności od użytego środka), aż opryskane owoce będą mogły zostać zebrane i dopuszczone do spożycia.
Co zrobić, jeśli co roku laur wiśniowy atakuje choroba strzelecka?
Choroba strzelecka jest bardzo uporczywa i trudna do zwalczenia, czasami pojawia się co roku – pomimo wszelkich środków ostrożności. Tutaj, szczególnie w przypadku drzew tolerujących przycinanie, takich jak wawrzyn wiśniowy, pomocne będzie jedynie radykalne cięcie w celu całkowitego wyeliminowania wszystkich patogenów. Zwłaszcza to drzewo ozdobne bardzo szybko się regeneruje i ponownie kiełkuje zdrowo i silnie. Jednakże inne rośliny, które często są dotknięte chorobą śrutową – np. wiśnia – powinny zostać usunięte i zastąpione odmianą odporną.
Czy homeopatia pomaga w leczeniu choroby strzeleckiej?
W rzeczywistości istnieją eliksiry homeopatyczne (na przykład firmy Neudorff), które zostały specjalnie opracowane w celu wzmocnienia odporności roślin na choroby grzybowe. Nie można ich jednak używać bezpośrednio do zwalczania choroby strzeleckiej, ponieważ są wobec niej nieskuteczne. Ogólnie rzecz biorąc, korzyści płynące ze stosowania homeopatii są bardzo kontrowersyjne, ponieważ żadne badania naukowe nie potwierdzają efektu wykraczającego poza efekt placebo. Dlatego prawdopodobnie odniesiesz znacznie większy sukces, stosując wypróbowane i przetestowane domowe środki, takie jak domowy nawóz z pokrzywy, ponieważ faktycznie zawierają one aktywne składniki.
Kiedy jest najlepszy czas na spray?
Zastrzyk działa na chorobę strzelecką tylko wtedy, gdy zostanie wykonany odpowiednio wcześnie. Pierwszy oprysk odbywa się wiosną, kiedy rozpoczyna się pączkowanie, po czym następują dwa kolejne opryski w odstępach około dziesięciu do 14 dni. W dniu oprysku pogoda powinna być bezmroźna, sucha i nie powinno wiać wiatru – tylko wtedy składniki aktywne dotrą tam, gdzie powinny.
Wskazówka
Zapobieganie jest również pomocne, jeśli nie uprawiasz drzew owocowych i wiśni w pobliżu zraszaczy do trawników lub podobnych. Podlewanie – na przykład przy bardzo suchej pogodzie – należy zawsze prowadzić bezpośrednio do krążka drzewa, a nigdy nad liśćmi.
