Aechmea, zwana także rozetą lnianą, należy do rodziny ananasów, co łatwo rozpoznać po charakterystycznie ukształtowanych liściach. Rodzaj ten, pochodzący z tropikalnych lasów deszczowych Brazylii, obejmuje około 180 różnych gatunków, z których Aechmea fasciata o uderzających jasnoróżowych kwiatach i pasiastych liściach jest uprawiana głównie jako roślina doniczkowa.
Co to jest Aechmea i jak o nią dbać?
Aechmea to rodzaj rodziny ananasów, obejmujący 180 gatunków występujących głównie w tropikalnych lasach deszczowych Brazylii. Popularna roślina doniczkowa Aechmea fasciata ma jasnoróżowe kwiaty i pasiaste liście. Preferuje jasne stanowiska i wymaga umiarkowanego podlewania oraz okazjonalnego nawożenia.
Pochodzenie i dystrybucja
Rozeta lniana (bot. Aechmea fasciata) jest jednym z około 180 różnych gatunków rodzaju Aechmea, który z kolei należy do rodziny roślin bromeliad i ananasów (bot. Bromeliaceae). Ta popularna roślina doniczkowa jest szeroko rozpowszechniona w tropikalnych i subtropikalnych lasach deszczowych Brazylii, ale można ją również spotkać w innych regionach Ameryki Środkowej i Południowej. Tam roślina epifityczna rozwija się na wysokościach od 700 do 1300 metrów nad poziomem morza, z dala od ziemi i ziemi, w dużych gigantach dżungli. Przywieziona do Anglii już w 1826 roku rozeta lniana jest obecnie jedną z najczęściej uprawianych bromeliad w salonie. Wynika to nie tylko z ich ciekawego wzrostu i długotrwałego kwitnienia, ale także z ich prostoty.
Wygląd i wzrost
Gatunek Aechmea fasciata to tak zwana bromeliada lejkowata lub cysterna. Są to rośliny epifityczne („epifity”), których liście tworzą szeroką rozetę. To z kolei służy jako lejek, w którym gromadzi się woda. Bromeliady lejkowate to naprawdę małe biotopy, ponieważ służą jako dom dla mniejszych gatunków zwierząt (takich jak żaby drzewne) i różnych roślin wodnych. Rozeta lancetowata, która swoją niemiecką nazwę zawdzięcza lancetowatemu kształtowi liści, na co wskazuje również starożytne greckie słowo aechme oznaczające „czubek lancy”, dorasta do 50 centymetrów szerokości i 60 centymetrów wysokości.
Nawiasem mówiąc, gatunek ten jest również znany wielu ogrodnikom mieszkającym w pomieszczeniach zamkniętych jako „srebrny wazon”, ponieważ srebrzyste liście tworzą lejek przypominający wazon.
odchodzi
Rozeta liściowa składa się z około dziesięciu do 20 grubych, twardych liści z kolcami na krawędziach. Dorastają do 50 centymetrów długości i do dziesięciu centymetrów szerokości. Typowy dla Aechmea fasciata jest ciekawy wzór liści, który może być paskowany lub marmurkowy. Wzór ten tworzą srebrzystobiałe łuski ssące (tzw. trichomy) rozmieszczone różnie na górnej i dolnej stronie liści, które albo pojawiają się na całej powierzchni, albo tworzą poprzeczne pasma. Istnieją również odmiany uprawne o żółtych, pstrych liściach.
Kwiaty i czas kwitnienia
Od lipca do listopada można podziwiać duże do 35 centymetrów kwiatostany Aechmea fasciata. Składają się one z różowo zabarwionych przylistków z licznymi kolcami – botanik nazywa je przylistkami – które wznoszą się niczym rozety na trzonku nad lejkiem liściowym i właściwymi kwiatami. Te z kolei osiągają długość do ok. 3,5 centymetra i są potrójne. Płatki są początkowo koloru niebieskiego, a w miarę usychania stają się czerwone. Małe kwiaty więdną bardzo szybko.
Owoce
Po kwitnieniu rozeta lniana wytwarza jagody podobne do ananasa, jeśli zapylane są kwiaty hermafrodyty. Jednakże liczne dzieci mają większe znaczenie dla reprodukcji.
Toksyczność
Zarówno liście, jak i kwiaty Aechmea zawierają toksyny, które mogą podrażniać skórę. Ale to nie jedyny powód, dla którego podczas prac pielęgnacyjnych należy zawsze nosić rękawiczki: wielu ogrodników zostało zranionych przez silnie kłującą roślinę.
Która lokalizacja jest odpowiednia?
Epifity, takie jak rozeta lancetowata, mają bardzo duże zapotrzebowanie na światło, w końcu dlatego rosną na drzewach w dżungli, a nie w zacienionym terenie lasu deszczowego. Dlatego umieść Aechmea fasciata w jasnym miejscu, jeśli to możliwe, bezpośrednio przy oknie i zapewnij jak najwięcej światła słonecznego. Bezpośrednie światło słoneczne nie szkodzi roślinie, pod warunkiem, że jest chroniona przed palącym południowym słońcem w miesiącach letnich.
Bromelia jest idealną rośliną do salonu, ponieważ przez cały rok potrzebuje temperatury co najmniej 18°C, a jeszcze lepiej około 20°C, a także całkiem dobrze znosi suche powietrze grzewcze w miesiącach zimowych. Jedyne, czego należy unikać, to silne wahania temperatury. Latem rozeta lniana czuje się jak w domu w jasnym, ale nie bezpośrednio nasłonecznionym miejscu na balkonie lub tarasie.
Podłoże
W przeciwieństwie do storczyków, które również żyją epifitycznie, Aechmea może być również bardzo dobrze uprawiana na dobrej glebie doniczkowej (bez torfu, na bazie próchnicy). Powinien on mieć pH 5 i być zmieszany z perlitem, ekspandowaną gliną lub innym odpowiednim materiałem w celu uzyskania lepszej przepuszczalności. Oczywiście możesz także użyć dostępnej w handlu gleby bromeliowej.
Rozwiąż
Alternatywnie możliwa jest również hodowla rozety lnianej bez podłoża, zwłaszcza, że odpowiada to środowisku naturalnemu. Aby to zrobić, przywiąż roślinę do kawałka drewna drutem lub rajstopami. Podkład z mchu torfowca nie jest konieczny i nie jest zalecany ze względu na ryzyko gnicia. Jeśli chodzi o podstawę drewnianą, Aechmea nie jest zbyt wymagająca i poradzi sobie z niemal każdym rodzajem drewna. Bardzo odpowiednie jest na przykład drewno dębowe, świerkowe lub robiniowe.
Sadzenie i przesadzanie
Jeśli Aechmea ma być uprawiana w doniczce, wybierz tę wykonaną z najcięższego możliwego materiału. Doniczka gliniana lub ceramiczna jest bardziej odpowiednia niż doniczka plastikowa, ponieważ zapewnia roślinie większą stabilność, która jest dość ciężka w okresie kwitnienia. Sadzarka powinna posiadać także na dnie doniczki duży otwór drenażowy, przez który odpływa nadmiar wody do nawadniania. Zapobiegaj zatykaniu otworu drenażowego, wypełniając dolną warstwę nieorganicznym, gruboziarnistym materiałem (np. odłamkami ceramiki, kamykami). Po posadzeniu roślinę bromeliady należy obficie podlać.
Ponieważ roślina epifitowa wypuszcza tylko kilka korzeni, nie potrzebuje szczególnie dużej doniczki ani częstego przesadzania. Jednakże mniej więcej co dwa, trzy lata warto przenieść go na świeże podłoże, przy czym przywartą do niego starą ziemię należy w miarę możliwości usunąć.
Podlewanie Aechmei
Aechmea fasciata pobiera niezbędną wilgoć z dwóch źródeł: roślinę wystarczy umiarkowanie podlewać wodą o niskiej zawartości wapna, ale lejek w sercu rozety liściowej powinien być zawsze wypełniony wodą. Zawsze zasilaj roślinę zebraną wodą deszczową lub zużytą wodą z kranu, gdy podłoże wyschnie na powierzchni. W miesiącach zimowych od listopada do marca ogranicz podlewanie.
Wilgotność
Chociaż rozeta lniana całkiem dobrze radzi sobie z suchym powietrzem w pomieszczeniu, jako typowa roślina z lasów deszczowych lepiej czuje się przy wyższej wilgotności powietrza. Dlatego kilka razy w tygodniu spryskuj je wodą niezawierającą wapnia w temperaturze powyżej 18°C. Unikaj kwiatostanu, w przeciwnym razie może zgnić.
Prawidłowo nawoź Aechmeę
Jako epifit Aechmea ma niewielkie zapotrzebowanie na składniki odżywcze, dlatego też co dwa tygodnie od kwietnia do września dostarcza się roślinie tylko silnie rozcieńczony płynny nawóz dla roślin kwitnących. Nawóz zawsze aplikujemy razem z wodą do nawadniania, którą wlewamy bezpośrednio do lejka do liści – bromeliady nie pobierają składników odżywczych z podłoża lub tylko z trudem ze względu na nieliczną liczbę korzeni. Przywiązane do drewna okazy nawozić dodając produkt do wody opryskowej. W miesiącach zimowych nie stosuje się nawożenia.
Nie trzeba także nawozić w roku po przesadzeniu.
Prawidłowo przetnij Aechmeę
Specjalne środki do cięcia nie są ani konieczne, ani przydatne w przypadku rozety lancy. Za pomocą ostrego i czystego noża można usunąć jedynie martwe kwiatostany. Nie zapomnij rękawiczek!
Propaguj Aechmeę
Najłatwiejszym sposobem rozmnażania rozety lnianej jest tzw. rozpałka, która tworzy się w dużych ilościach w obszarze korzenia zaraz po kwitnieniu. Są to pędy boczne, które zapewniają roślinie przetrwanie - w końcu roślina mateczna po kwitnieniu obumiera. Jeśli to możliwe, zostaw małe Aechmea do następnej wiosny i rozdziel je dopiero, gdy osiągną mniej więcej połowę wielkości rośliny matecznej. Od kwietnia odsłonij pędy w podłożu, oddziel dzieci i posadź je osobno w nowych doniczkach.
Zimowanie
W okresie od listopada do marca należy po prostu przestrzegać następujących zasad pielęgnacji:
- Wystarczająco jasne miejsce nawet w zimnych (i słabych warunkach oświetleniowych)
- podlewaj powoli od października
- podlewanie zmniejszone od listopada
- nie nawozić od listopada
- Zapewniaj temperaturę od 18 do 20°C przez cały rok
- Unikaj silnych wahań temperatury (na przykład podczas wentylacji zimowej)
- bez przeciągów
- Powoli zwiększaj ilość podlewania od marca
- od kwietnia ponownie nawozić
Choroby i szkodniki
W przypadku chorób i szkodników rozeta lancy okazuje się przyjemnie wytrzymała, chociaż problemy zwykle pojawiają się w związku z błędami pielęgnacyjnymi:
- brązowe liście: liście płoną w miejscach zbyt nasłonecznionych, zbyt niskiej wilgotności i zbyt niskiej temperaturze
- Gnicie (gnicie liści lub kwiatów, zapach zgnilizny z podłoża): za dużo wody, podlewanie, zbyt niska temperatura w pomieszczeniu
- Przędzaki lub wełnowce i łuski: występują głównie przy zbyt niskiej wilgotności
Wspomniane szkodniki można bardzo dobrze zwalczyć domowym preparatem, sporządzonym z jednego litra wody (bez wapna), 15 mililitrów mydła twarogowego i 15 mililitrów spirytusu (opcjonalnie). Pamiętaj, aby odizolować zainfekowaną roślinę, aby uniknąć infekcji i co kilka dni spryskać ją opisanym domowym środkiem.
Wskazówka
Jeśli Aechmea tak naprawdę nie chce kwitnąć, czasami pomaga następujący trik: przetnij dojrzałe jabłko na pół, opróżnij zbiornik wodny rośliny i umieść w nim jabłko na kilka dni. Owoc wydziela etylen, gaz, który wspomaga kwitnienie i dojrzewanie owoców.
Gatunki i odmiany
Oprócz opisywanej tutaj „formy dzikiej”, istnieją różne odmiany gatunku Aechmea fasciata, które mają np. różną barwę kwiatów – oprócz różowej występują też odmiany o kwiatach żółto-pomarańczowych - i wielokolorowe liście. Na przykład odmiana „Variegata” ma uderzająco kolorowe liście z szerokimi, żółtymi, podłużnymi paskami. Jeśli nie lubisz cierni, wybierz odmianę 'Primera', której kwiatostany są nieopancerzone i gładkie.
